Connect with us

Bulut BABA

Kata Dosyası – Bölüm 2

Published

on

Geleneksel Japon Karatesinin Temelleri Shorin Ve Shorei
Günümüz Okinawasın da farklı isimler üzerine inşa edilmiş  onlarca  geleneksel Karate ekolu vardır.   Bunların  pek çoğu  ayni zaman da 19.yy. basından itibaren yer yer ayni isimle, bazen de   farklı kliklere ayrılarak  Okinawa dan Japonya’ya aktarılmış olan ekollerdir.. Tarih boyunca değişik kollara ayrılarak gelişen bu ekollerin kendi aralarında   farklılıklaşma nedenleri  bir dizi coğrafi ve sos yo-kültürel gerekçeleri içerdiği kadar üstatların mücadele anlayışlarında ki  kurgusal nüanslara da dayanır.

Ekollerin  kendi içyapıların da  farklılaşan kollar oluşturmaları   tarihsel perspektifte  hep ayni  ilginç ve  değişmez  bir diyalekte sahiptir…  Bu anlam da butun buyuk ekollerin zamana bağlı olarak bir sekil de  farklı stillerin doğumuna yataklık ettiği rahatlıkla söylenebilinir..

Tarihsel diyalektin bir getirisi olan bu  çeşitliliği savaş sanatları acısından yorumlamak gerekirse, bu çeşitlilik kesinlikle mücadele sanatlarına  gönül verenlerin onun de  sonsuz seçenekler zinciri oluşturan bir zenginlik olarak görülebilinir…

Ancak sıra  olguyu çağdaş spor anlayışı ile dünya insanlarına, ulaştırmaya geldiğin de  butun bu ekollerin ayni anda “KARATE” adini kullanıyor olması ciddi bir karmaşaya dönüşmektedir…   İste tam bu nokta da KARATE olgusunu uluslararası platforma taşıyan evrensel organizasyonlar devreye girer.

“KARATE” adini kullanan bunca ekolun Dünya insanları üzerin de yaratacağı akil karışıklığının önüne geçmek ve ekolleri bir dizi çağdaş sportif kriterler etrafında buluşturmak amacıyla  4 geleneksel  Karate ekolunun esas alındığı bir anlayış geliştirilir.  Bu anlayış “SHOTOKAN” , “WADO RYU” , SHITO RYU” ve “GOJU RYU”  disiplinlerine  geleneksel Japon Karatesinin temsilciliği görevini yükler.

Bu gelişme elbette diğer geleneksel ekollerin dışlandığı, yok sayıldığı anlamına gelmez. Ve elbette herkes kendi karakterine yakin bulduğu bir mücadele sanatının  içerisin de kendi  aktivasyonunu sürdürme hakkına sahiptir.
Ancak  kabul etmeliyiz ki bu tarz bir   aktivasyonun  evrensel platformlar da kendisini ifade edebilme sansı sadece “KATA” ve “KUMITE” dalların da  uluslararası kriterlere uyumuyla orantılı olabilir…

Japon patenti ile dünya ya insanlarının ilgisine getirilen  bu “EVRENSEL KARATE” sunumu  kendi içerisin de “KATA” ve “KUMITE” yarışmaları temelin de ikiye ayrılır.  Bunlardan Kumite karsılaşmalarıyla ilgili  yönetmelik ve yarışma kriterleri cok yalın ve pratiktir.   Dolayısıyla  konuya ilgi gösteren tüm geleneksel ekollerin  bu dal da da sisteme adaptasyonları sorunsuz bir sekil de gerçekleşir…

Kata yarışmaları söz konusu olduğun da  Kumite karsılaşmaları için geliştirilmiş olan o yalın ve pratik kurallardan bahsetmek mümkün değildir..!  Hatta kata yarışmaların da geleneksel kütüğün dişin da duran  ekollerin sisteme adapte olabileceklerini söyleyebilmek bile mümkün değildir. Zira bu alan  ekollerin ait oldukları geleneksel yapıyı ciddi ciddi sorgulayan, asılması güç bir yarışma yönetmeliği ile kuşatılmıştır.  Ve de yarışmalarda geçerli olan kataların tamamı geleneksel anlamda kökleri Okinawa ya dayanan otantik  katalardır.

Peki, onca ekol varken neden iLLA’ DA “SHOTOKAN” , “WADO RYU’ , “GOJU RYU” , ve “SHITO RYU” ‘ya  Japon karatesini temsili yet hakki  verilmiştir!

İlk bakıldığın da cok karmaşık gibi duran ve o nedenle de cok sık tekrarlanan bu sorunun  cevabi  gerçekte cok yalındır..!   Zira bu 4 ekol Binsekizyüz’lü yılların bitiminden, Bin dokuz’lu yılların ilk yarısına kadar  bir sekil de  Japon  dünya görüsü ile buluşturulmuş olan ana ekollerdir…   Dolayısıyla bu ekoller dünyaya sunuluş biçimiyle hem  Japon’u, hem de  bağlı oldukları kökler  (Okinawa/  Shorin ve Shorei)  itibarıyla  tüm geleneksel ekolleri temsil edebilecek  disiplinlerdir… Ve de en önemlisi kökeni Okinawa ya dayanan tüm otantik katalar bu 4 ekolun içerisin de yerleşik durumdadır!

Bir benzetme yapmak gerekirse Shorin ve Shorei tıpkı geleneksel yapının taşıyıcı direkleri gibidir.  Ve butun geleneksel Karate ekolleri değişmez bir sekil de Shorin ve Shorei den aldıkları paydalar üzerin de kendi karakteristiğini ifade ederler. . 4  geleneksel Japon Karate ekolü’nün  karakteristik özellikleri de  bilinen tüm diğer geleneksel ekoller gibi tamamen Okinawa’nın SHORIN ve SHOREI  sentezine  dayanır.

Bu  Japon Karate ekollerinin  Shorin ve Shorei paydaları ise aşağıda ki tablo da görüldüğü gibidir.

4 GELENEKSEL JAPON KARETE EKOLUNUN SHOREI VE SHORIN
PAYDASINDA VUCUT BULAN  KAREKTERISTIGI

EKOL
SHOREİ RYU
SHORİN RYU
(NAHA TE)
(ROMARİ TE)
SHOTOKAN
%10
%90
SHİTO RYU
%50
%50
WADO RYU
%30
%70
GOJU RYU
%90
%10

Bu tablo da yer alan oranlar Shorin (Tomari Te) ve Shorei (Naha Te)  ayni zaman da kataların kendisine özgü  karakteristik değerlerinin anlaşılması ve kata performasyonun da doğru ifadelere ulaşılabilinmesi temelinde de cok özel  anlamlara sahiptir.

Kata çalışmaları ve puanlamasın da hem  gözleyen hem  icra eden tarafın perforeme edilen keteyi doğru haritalandırabilmesi sahip olduğu Shorin ve Shorei bilgisiyle sınırlıdır. Dolayısıyla  ait olduğu geleneksel ekol her ne olursa olsun   antrenör, sporcu ve hakem üçlüsü Shorin ve Shorei  üzerine   güçlü temel bilgilere sahip olmak zorundadır.

Değerli okuyucu  gelecek bolum de tarihsel anlam da Shorin ve Shorei ekollerinin alt yapısını oluşturan sureci kısaca irdelemek ve Shorin-Shorei ekollerinin karakteristik ifadelerini biraz daha detaylandırabilmek dileğiyle…

OSS
Bulut BABA

Continue Reading
Click to comment

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Bulut BABA

Kata Dosyası – Bölüm 4

Published

on

Geleneksel Okinawa Ekolleri Ve Kataları
Geçmişi 100 – 200 yıl öncesine dayanan onlarca karate ekolü günümüz Okinawa’ sın da özel organizasyonlar halin de varlıklarını sürdürmektedirler. Aşağı da tanıtımını yapmayı denediğim bu ekolleri Katalar ve Karate tarihi ile ilgilenen her kişinin özellikle ekol kurucuları bölümünü de dikkate alarak okumalarını öneririm..! Zira karate tarihçilerinin ortaya koyduğu tüm somut bilgi ve belgeler bu üstatların sanatın katalar ile bir bütün halinde metotlaşması konusun da büyük yararlılıklar gösterdiklerini işaret etmektedirler.

Stil Adı : Bugeikan
Org. Adı : Bugei no kai
Kurucusu : Seitoku higa (1921 -…..)
Kataları : Pinan 1-5, Naihanchi, Passai Dai, Passai Chu, Kuasnku, Kusanku Takemuro, Gojushiho, Ananku, Sochin, Sesan, Jion, Niseishi, Jitti, Jichin, Chinto, Suchin, Sanpabu Ichi, Moto Te Sanchin, Matsu sanchin.

Stil Adı : Chobu Shorıi Ryu
Org. Adı : Chobu Shorın Ryu Karate Do Kyokai
Kurucusu : Z.Shimabukura (1904-1969)
Kataları : Pinan 1-5 , Naihanchi 1-3, Passai, Passai Sho, Kusanku, Gojushiho, Ananku, Sesan, Wansu, Chinto, Aran.

Stil Adı : Matsumura Orthodox Shorin ryu
Org. Adı : Matsumura Shorin Ryu Karate do Kyokai
Kurucusu : Sakon Matsumura (1809-1901)
Kataları : Pinan 1-2, naihanchi 1-3, passai dai, passai sho, kusanku, gojushiho, ananku, sesan, wansu, chinto, aran.

Stil Adı :Ryu Kyu Shorın Ryu
Org. Adı : Ryu Kyu Shorın Ryu Karate Do Kyokai
Kurucusu : Seıjın Inamine (1937……..)
Kataları :Pinan 1-5, Naihanchi 1-3, Passai, Kusanku, Gojushiho, Anaku, Seisan, Wansu, Chinto.

Stil Adı : Ryu Kyu Shorın Ryu
Org. Adı : Ryu Kyu Shorin Ryu Karate Do Kyokai
Kurucusu : Seijın Inamine (1937……..)
Kataları : Pinan 1-5, Naihanchi 1-3, Passai, Kusanku, Gojushiho, Anaku, Seisan, Wansu, Chinto.

Stil Adı :Shorin Ryu (Kobayashi )
Org. Adı : Okinawa Shorin Ryu Karate do Kyokai
Kurucusu : Anko Itosu ( 1832-1916)
Kataları : Pinan 1-5, Naihanchi 1-3, Passai Dai , Passai Sho, Kusanku Dai, Kusanku Sho, Gojushiho, Sochin, Sesan , Jion, Niseishi, Wansu, Jute, Chinto, Chintei, Unsu, Kihon Kata Ichi, Kihon Kata Ni, Kihon Kata San, Fukyu Kata Ichi, Fukyu Kata Ni, Fukyu Kata San, Fukyu Kata Yon,Fukyu Kata. Go.

Stil Adı :Matsubuyashİ Ryu
Org. Adı : Sekai matsubuyashı Ryu Karate do Renmei
Kurucusu : Shoshİn Nagamine ( 1907….)
Kataları : Pinan 1-5 , Naihanchi 1-3, Passai , Kusanku, Gojushiho, Ananku, Rohai, Chinto, Fukyu Ichi, Fukyu Ni, Wankan.

Stil Adı :Matsubuyashi Ryu
Org. Adı : Sekaı Matsubuyashi Ryu Karate do Renmei
Kurucusu : Shoshin Nagamine ( 1907….)
Kataları : Pinan 1-5 , Naihanchi 1-3, Passai , Kusanku, Gojushiho, Ananku, Rohai, Chinto, Fukyu Ichi, Fukyu Ni, Wankan.

Stil Adı :Kenwa Mabunı Shito Ryu
Org. Adı : Shıto Ryu Kenpo Karate do Kyokaı
Kurucusu : Kenwa Mabuni (1889-1952
Kataları : Pinan 1-5, Naihanchi , Passai Dai, Passai Sho, Kusanku , Gojushiho, Seyonchin, Seipa

Stil Adı :Ryu Kyu Kobudo
Org. Adı : Ryu kyu Kobudohozan Shinkokai
Kurucusu : Moden Yobiku (1882- 1952 )
Kataları : Pinan Nidan, Pinan sandan, Pinan Yondan, Naihanchi Shodan, Naihanchi Nidan, Passai Dai, Passai sho, kusanku Dai, Kusanku sho.

Stil Adı :Okinawa Kenpo
Org. Adı : Okinawa Kenpo Renmei
Kurucusu : Shigeru Nakamura (1892 – )
Kataları : Pinan 1-5, Naihanhanchi 1-3, Passai Dai, Passai Sho, Kushanku dai, Kushanku Sho, Gojushiho, Anan, Sesan, Niseishi, Chinto, Sepia.

Stil Adı :Shorin Ryu (shaolin)
Org. Adı : Okinawa / Naha
Kurucusu : Eiza Shimabuku
Kataları : Pinan 1-5 , Naihanchi 1-3, Passai dai, Kushanku Dai, Gojushiho, Anan, Sesan, Niseishi, Chinto, Seipa,

Stil Adı :Shinpan Shiroma Shito ryu
Org. Adı : Shinpan Shiroma Shito ryu/ Kei Karate Hozan Kai Karate
Kurucusu : Shinpan Shiroma (1890- 1954)
Kataları : Pinan 1-5, Naihanchi 1-3, Passai, Kusanku dai, Kusanku sho, Gojushiho, Chinto, sanchin.

Stil Adı :Honshin Ryu
Org. Adı : Honshin Ryu Karate / Karate Kobudo Hozan Kai Motobukan
Kurucusu : Masakazu Miyagi (1921….. )
Kataları : Naifuanchi, Sanchin, Soshin, Soshin dai Ni

Stil Adı: Ishimine Ryu
Org. Adı : Karate do Hozan Kai
Kurucusu : Shinyei Kaneshima (1900….. )
Kataları : Naihanchi, Passai, Kumate Sanchin

Stil Adı: Shorinji Ryu
Org. Adı : Zen-Okinawa Shorinji Ryu
Kurucusu: Chotoku Kyan (1870 -1945)
Kataları: Naifuanchi, Passai, Kushanku, Gojushiho, Ananku, Sesan, Wanshu, Chinto

Stil Adı : Kushin Ryu
Org. Adı : Kushin Ryu Karate do Kyokai
Kurucusu : Shintara Yoshizata (1913….)
Kataları: Passai Dai, Passai Sho, Kushanku, Gojushiho, Sesan, Chinto, Sanchin, Seyonchin, Sepai, Gekisai Ni, Seisai, Suparinpa.

Stil Adı : Ryuei Ryu
Org. Adı : Ryuei Ryu
Kurucusu : Norisato Nakaima (1850-1927)
Kataları : Anan, Sesan, Niseishi, Sanchin, Sansein, Pachu, Paiku, Ohan,Haiku, Paiho, Seyonchin.

Stil Adı : Goju Ryu (Shorei Ryu)
Org. Adı : Okinawa Goju Ryu Karate do Kyokai
Kurucusu : Kanryo Higaonna (1853-1917) , Chojun Miyagi (1888-1953)
Kataları : Sesan, Sanchin,Sanserru, Seyonchin, Sepai, Gekisai Ni, Gekisai Ichi, Kururunfua, Saifua, Tensho, Shisouchin,Suparinpe

Stil Adı : Uechi Ryu
Org. Adı : Uechi Ryu Karate do Kyokai
Kurucusu : Kanbun Uechi (1877- 1948)
Kataları : Sesan, Sanchin, Sanseryu, Sechin, Seryu, Kanshiwa, Kanchin, Kanshu,

Stil Adı : Motobu Ryu
Org. Adı:  Motobu Ryu Kobujutsu Kyokai Renmei
Kurucusu:  Choyu Motobu (1926……..)
Kataları:  Moto Te Ichi, Moto Te Ni, Moto Te San, Moto Te yon, Moto Te Go

Stil Adı : Ishın Ryu
Org. Adı : Ishın Ryu Kokusaı Karate do Renmei
Kurucusu : Kichire Shimabuku (1938…… )
Kataları : Sanchin, Seienchin, Sunsu

Stil Adı : Kojo Ryu
Org. Adı : Kidokai Kojo- Kojo Ryu
Kurucusu : Katu Kaju (1909…….)
Kataları : Hakutsuru, Ten No Kata, Ku No Kata, Chi No Kata, Hako, Hakuryu

Kenwa_Mabuni, Sakugawa, Seitoku_HigaShigeru_Nakamura

Kata dosyası 4’ü tamamlarken.,

Burada adı geçen Okinawa ekollerin seçiminde dikkate aldığım küçük ama önemli bir ayrıntıyı dikkatinize getirmek isterim.

Gerçekte Okinawa’ da mücadele sanatlarına özgü ekol sayısı inanılmaz zenginliğe sahiptir. Ancak bu ekollerin pek çoğu Kobudo sanatı üzerine temellen dirildiğinden içersinde Naha ya da Tomari menşeli karate teknikleri çalışılıyor olsa bile ekol kataları tamamen KOBUDO formlarından oluşur. Bu nedenle Kobudo çıkışlı ekollerin burada yer almamasına olabildiğince özen gösterdim.
Yukarıya aldığım ekollerin bazıları yer yer Kobudo metodu ile kaynaşan özellikler gösterse bile temsil ettikleri karakteristik özellikleri ve kataları ile tamamen Okinawa’ ya özgü geleneksel karate ekolleridir.
Bura da yer alan ekollerin kata listelerine global olarak bakıldığın da 280 kata ismi görülecektir. Bu katalar ayni zaman da Japon Karatesini temsil eden kataların da orijinal kaynağıdır.
Gelecek sefere yani Kata Dosyası 5’te bu kataların ekollere göre farklılaşabilen isim esleştirmelerini Japon karatesinde ki karşılıkları ile buraya aktarmaya çalışacağım. Bu çalışma ayni zaman da sonuçları itibarıyla “BÜYÜK GELENEKSEL KARATE” yi temsil eden kata sayısını anlamamıza da imkan verecektir.
Kata dosyası 5 ‘in yayımına kadar iyi dileklerimle…
OSS

Shotokan Karate DO / 6. DAN
Bulut BABA

 

Continue Reading

Bulut BABA

Kata Dosyası – Bölüm 3

Published

on

Okinawa Karatesinin Temelleri

Karate sanatının bugünkü anlamını kazanmasında Okinawa adasının büyük bir önemi vardır. Okinawa coğrafi konumu itibarıyla Çin ve Japonya arasında sıralanan Ryu Kyu adalar gurubunda yer alır. Yüz ölçümü itibarıyla Ryu Kyu gurubunun en büyük adasıdır. Jeostratejik önemi nedeniyle tarih boyunca hem Çin, hem Japon hükümetleri için  tam bir çekim alanı oluşturmuş ve değişen güç dengelerine göre de sürekli  işgaller görmüştür.

Tarih içerisin de İşgalciler (Çin yada Japon ) Okinawa insanını hep mesafeli durduğu taraflar olmuşlardır. Ada yerlilerinin işgalci iktidarları benimsememesi  karsısın da ortaya çıkan güvensizlik ortamı burada çok ilgi duyulan Kobudo ve Karate kapsamında ki silahlı -silahsız tüm savaşçı talimlerin kesin  yasaklı hale getirilmesine neden olmuştur. İste bu yasaklarla beraber  Kobudo ve çeşit  silahsız mücadele çalışmaları bir anlam da yer altına inmiş  yani, ada halkının evlerin de gizlice yürüttüğü çalışmalarla bu disiplinler adaya özgü daha keskin, daha savaşçı yöntemler haline dönüşmüştür…!

MS. 1690’da Okinawa yönetimi ni  devralan Shimazu Lhisa isimli bir Japon askeri kıdemlisi ada insanıyla iyi ilişkiler kurabilmek amacıyla kendisinden önceki yönetimlerin getirdiği yasakları kaldırmış ve  tüm mücadele disiplinlerinin talimlerini  serbest bırakmıştır.  Bu serbesti yet 1690’dan sonra ki süreçler de de  değişen yönetsel anlayışlara göre zaman zaman kesintiye uğrayacak olsa bile  artık buradan öte Okinawa Karatesinin tutunabileceği bir zemin kazanılmıştır.

Tarihin bu surecin de Çin ve Okinawa arasın da özellikle mücadele disiplinlerinin serbestçe dolaşım sağladığı büyük ve acık bir kültürel sirkülasyon süreci başlayacaktır.

1753’te Okinawa’ nın Shuri kentin de yasayan SAKUGAWA  henüz 20 yasındadır ve dövüş sanatları üzerine ustaligini geliştirmek üzere Çin’e TO DE dövüş sanatını öğrenmeye gider.

1785’te  Kwang SHONG-FU isimli Çin’li bir üstat Çin dövüşünü ada da yaygınlaştırmak ve geliştirmek amacıyla yetişkin öğrencilerini de yanına alarak adaya gelir.

Sayısız stile özgü, sonsuz teknik açılımların denendiği bu özgür ortam da pek çok sistem giderek tüm zenginliğiyle ada insanin  ilgisiyle içicedir.  Hemen her turlu mücadele disiplini bir daha elden geçirilip yeniden  yorumlanmaktadır. Hatta  Üstat Sakugawa’nin 1753’te Çin e gidip To DE dövüş sanatını öğrenmesinden 87 yıl sonra bile Okinawa’ lı  dövüşçüler elde edilen bilgileri geliştirmek, sentezlerini daha ileriye taşıyabilmek heyecanıyla Çin ziyaretlerini sürdürmektedirler.  Örneğin  1840 yılın da 6 ayrı stili olan Nei Chia disiplinini tüm kesitleriyle öğrenip Okinawa’ ya aktarmak ve ada karatesine adapte etmek için Okinawa lı dövüşçülerden bir kısmi Çin’e gider. Bu çalışmalar 18. yüzyılın ikinci yarısında  giderek  somutluk kazanır ve sonuçta  Okinawa’ ya ait çok özel bir disiplinel yapı ortaya çıkar.

Artık Okinawa Karatesi kendi rüştünü ispat edecek olgunluğa erişmiştir. Çin isimleriyle tanınan bir çok teknik figür ve deyim giderek Okinawa dili ile değiştirilir.  Örneğin, geçmişte “TANG TE” adi verilen  mücadele disiplini  “TANG TE “sözcüğünün “TANG’ in ELI” , yani Çin’ in Tang hanedanlığını işaret eden bir tanım olması nedeniyle sadece TE haline dönüştürülür.
Adaya özgü mücadele disiplinlerinin  TE tanımı altında toplanmasından bir süre sonra  bu kez disiplinler ait olduğu coğrafi konuma göre sınıflanmaya başlanır.  NAHA  kentin  de yapılan Karate ye “NAHA TE” ,  TOMARİ kentin de yapılan Karate ye “TOMARI TE” ,  ve SHURİ kentin de yapılan karate ye de “SHURİ TE” adi verilir.

NAHA TE   “Naha’nın Eli”  (SHOREİ RYU)

Naha Te  Okinawa orijinli üç temel ekolden biridir. Karakteristik yapısı itibarıyla “SHOREİ RYU”  anlayışını temsil eder.  Ekolün yapılanmasın da Güney Çin kökenli mücadele disiplinleri çok etkili olmuştur. Naha Te ekolunun teyellendirilmesin de çok ciddi çabalar gösteren üstat Seisho ARAGAKI ve Kanryo HIGAONNA Çin de uzun süre kalarak Çin Kempo’su üzerinde uzmanlaşan iki isimdir. Naha Te ekolüne can veren pek çok kata üstat Higaonna‘ nın  Çin Fukien de öğrendiği ve daha sonra Okinawa karatesine adapte ettiği katalardır. Bu katalar biraz farklı bir formasyonla da olsa günümüz Shaolin Kung  Fu ekolünde halen çalışılmaktadır. Genel olarak SHOREİ RYU, “ Kİ“ enerjisiyle bütünleşen vurgulu solunum tekniklerinin  öne çıkartıldığı bir yöntemler bütünüdür.

Ekolün Baslıca kataları : SANSERU, SEİPAİ, SANCHİN, SHİSOCHİN, SAİFA, SEİSAN, SEİENCHİN, KURURUNFA, SUPARİMPEİ, NAİHANCHİ  gibi…

SHURİ TE (Shuri’nin Eli)
SHURİ  tarih boyunca hem Ryu Kyu adalar krallığına, hem de Okinawa’ ya başkentlik yapmış önemli ve gelişmiş bir  şehirdir.  Ryu Kyu kralının,  Pekinden gelen üst düzey subayların ve diplomatik misyonun tamamen Shuri’ de ikamet etmesi bura da kent soylu bir toplumsal yapının gelişimine etki etmiştir. Shuri bu özelliğiyle Pekin merkezli kuzey Çin mücadele disiplinlerinin rahatça akış sağladığı bir alan olmuştur.

Kuzey Çin menşeli disiplinlerin sentezlenmesi sonucu ortaya çıkan Okinawa ya özgü SHURI TE ekolun de direk ve hızlı ataklar, sert savunma teknikleri ve hareketle beraber gelişen doğal nefes yöntemleri geçerlidir.  Hızlı direkt ve sert teknikler içeren  bu ekol de yumuşaklığa yer verilmemiştir. SHURI TE’ de  hareketler süratli, dachiler ve teknikler uzundur…

Ekolun basılıca kataları : Bassai (PASSAI), Kanku (KUSHANKU), Gankaku (CHINTO), Meikyo (ROHAI), Chinte, Ji’in ,   Wankan (MATSUKASE), GOJUSHIHO( USEI SHI), Jitte (JUTTE), Jion,  Empi (WANSHU)’dir.

TOMARİ TE  (Tomari’nin Eli)  :

Tomari yerli halkın geçimini balıkçılık ve tarımdan elde ettiği bir Okinawa kentidir. TOMARI TE ise Okinawa’ ya özgü üç Seisho ARAGAKItemel disiplinden biridir.  “SHURI TE” ve  “NAHA TE” disiplinlerinin sentezinden ortaya çıkan bu ekolun oluşumun da en büyük etki üstat ARAGAKİ ye aittir. TOMARI TE  metot olarak çok etkili Kempo karakterli tekniklere sahiptir.

Zaman içerisin de  SHURI TE  ve TOMARI TE ekolu karakteristik yakınlıklarından ötürü tek vücut haline gelir. Yani TOMARI TE ayni zaman da SHURI TE’ nin de temsili hakkını büyük ölçüde yüklenmiş bir ekoldür…!

TOMARI’ ye özgü baslıca kataların, Nijushiho (NISEI SHI) , SOCHIN ve UNSU olduğu söylenebilir.

SHORIN -SHOREI
 “Shorin”  Çin dilinde ki   “Shaolin” sözcüğünün  Okinawa aksanın da telaffuz ediliş biçimidir. “Shorie”  sözcüğü de tıpkı Shorin gibi Shaolin anlamına gelir. Ancak Okinawa kırsalın da yasayan yerlilerin yasadığı telaffuz zorluğu nedeniyle bu kez Okinawa kentlilerinin SHORIN diye tanımladığı sözcük  kırsal da SHOREI’ ye dönüşmüştür. Yani SHORIN ya da SHOREI her iki sekil de de SHAOLIN’I ifade eden sözcüklerdir.

SHAOLIN hepimizin bildiği gibi  tarihte mücadele sanatlarının sistemleşmesin de büyük etkileri olan , MS. 477’de Cin’in Sung Shan dağına inşa edilmiş bir  ZEN BUDİZM  manastırıdır. 1980’li yılların ilk yarisin da restore edilen bu manastır günümüzde büyük ölçüde mücadele sanatları müzesi gibi kullanılmaktadır. Çin’ce orijinin de SHAOLİN (CAOLINSSE)  küçük ya da yeni orman anlamına gelir.

SHORIN RYU ( Tomari Te ) :
Shorin Ryu  ayni zaman da Okinawa karatesinin de temellerini atan  üstat SAKUGAWA‘ nın  metotlaştırdığı bir ekoldür.   1733-1815 yılları arasın da yasamış olan üstat SAKUGAWA SHUNGO  özellikle yukarıda özetlemeye çalıştığım  Okinawa’ nın Shuri ve Tomari kentlerini temsil eden  iki disiplin el  yapıyı sentezleyerek SHORIN RYU metodunu geliştirmiştir.   Metot süratli ve seri hareketleri içerir. Fiziki bakımdan hafif yapılı insanlara elverişli olan bu yöntemin temel karakteristiği hareketlerin su gibi akıcı.,süratli ve seri bir düzlem de gerçeklik kazanmasıdır. SHORIN’ in hareket dinamizasyonu doğal nefesleme ile Süratli ve birleşik teknikler üzerine kuruludur.

SHORIN  disiplinini  temsil eden başlıca ekoller  MATSUBAYASHI RYU, CITO RYU,   KOBAYASHI SHORIN RYU,   ITOSU SHORIN RYU, ISSHIN RYU , SKONAI HAYASHI SHORIN RYU’ dur.

SHOREI RYU (Naha Te) :
Shorei Ryu  üstat  KANRYO HIGAONNA’ nın   (1853-1917)   NAHA TE  sentezine dayandırdığı bir  metottur. Kuruluşu Shorin  Ryu  metodunun oluşumundan sonraki yıllara rastlar. Derin nefeslemelerle bütünlesen  kuvvet içerikli hareketlere sahiptir.  İri yapılı, ağır karatekalara elverişli bu metotta güçlü ve yavaş gelişen hareketler söz konusudur.

SHOREI ekolu içersin de yetişen bir çok üstadın tarih içerisin de kendilerine özgü SHOREI temelli yeni metotlar oluşturdukları bilinmektedir.  Ancak bu ustadların kendi metotlarını gelecek nesillere taşıyacak öğrenciler yetiştirmemesi , sanatlarını dışa açmamaları nedeniyle bu shorei ekollerinin pek çoğu  günümüze ulaşamamış,  tarihin karanlık sayfalarında kaybolup gitmiştir..!  Günümüz de SHOREI RYU metodunun en önemli  iki temsilcisi   UECHI- RYU  ve  GOJU- RYU disiplinleridir.

(Okinawa karatesinin    Naha , Shuri ve Tomari kentlerinin isimleriyle özdeşlesen stillerine yukarıda kısaca değinmiştim.  Ancak bir çok Karate eksperi o süreçte Okinawa’ nın diğer kentlerin de gelişen pek çok orijinal  ekolun varlığından söz etmektedirler. Ne var ki bu ekoller Naha, Shuri ve Tomari mücadele stillerinin  Shorin ve Shorei  çatısı altında toparlanması gibi bir fırsat yakalayamamıştır.  Dolayısıyla elde tutulamayan bu ekoller  zaman içerisin de unutulmuş,  kaybolmuştur..! )

SHORIN VE SHOREI  EKOLLERININ KAREKTERISTIK OZELLIKLERI
SHORIN RYU (Tomari Te)  :
  Savunma ya da hücum da süratli ve uzun teknik anlayışına sahiptir.  Doğal nefesleme üzerine kurgulanmış olan teknikleri seri ama su gibi akıcı bir düzlem de icra edilir.  Bu  ekol  birleşik tekniklerin süratle gerçekleştiği  dinamik yapısıyla hemen fark edilir.  Fiziki anlam da hafif , minyon tipli karate ka’ ar için elverişli teknikler içerir.

SHOREI RYU (Naha Te) :  Derin ve vurgulu nefeslemelerle bütünlesen  pratiğiyle hemen fark edilen bir ekoldür.  Kuvvet içerikli teknik anlayışı nedeniyle iri yapılı, ağır fiziki özellikleri olan karateka’ lar için elverişlidir.  Savunma ve atak anlayışı kısa mesafeli ve yavaş gelişen tekniklerden oluşur.  Bu ekol de teknikler büyük ölçüde yüksek duruşlar üzerinde gerçekleştirilir.

SHORIN VE SHOREI  METODUNU KATA PRATIGI ILE FIZYOLOJIK  ACIDAN SINIFLANDIRMA TABLOSU

SHORİN KATA
SHOREİ KATA
Kata
Zorunlu
Zorunlu
Heian 1 – 5
Teki 1 – 3
Tavsiye Edilen Kata
Empi, Kanku Dai, Bassai Dai, Gangaku
Jitte, Hangetsu, Jion
FİZYOLOJİK FAYDALAR
Süratliliğin gelişimi
Kas gücünün gelişimi
BEDENSEL YAPI
Minyon tip
İri yapılı
KATA DİNAMİĞİ
Süratli hareketler
Güç vurgusunun yavaş gelişimi

Kata dosyası – 3’ ü tamamlarken.,

Günümüz Okinawa’ sın da, Shorin ve Shorei temellerine sahip onlarca geleneksel karate ekolu organize bir sekil de faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu geleneksel ekollerin resmi keteleri  gerçekte hem Japon karatesinin hem de  WKF’ nin  Spor Karate bağlamında referans aldığı  katalardır.!

Bu bağlamda, bu referans  kataları ekolleriyle birlikte  tanımadan günümüz modern Karatesi içersinde geleneksel yapıyı bir yerlere oturtmanın çok ta  mümkün olduğu söylenemez..!

Ancak ülkemizde konunun bu boyutuyla ilgilenen kültürel yayımlar ve sunumlar olmadığı gibi konuya ilgi duyan  yetişmiş araştırmacılarımızın olmaması da bilinen üzücü bir gerçektir…!

Ülkemiz de yayımlanmış  az sayıda  kitabin  kısıtlı sayfaları içerisin de  kısmen de olsa Karate tarihine  yer verildiği görülür ..  O  tarihi sunumlar  içersin de  üstat Anko ITOSU’dan,  Kanbun UECHI’ye kadar  bir çok Karate eksperinin adi geçer.  . Ama bu tarihi kişiliklerin kendi dönemlerin de oluşturdukları ekollerine ve o ekollerin kendilerine özgü otantik kataları na yukarıda değindiğim yetişmiş insan kaynağı yetersizliğimiz nedeniyle  hiç değinilmez..!

Simdi bu eksiği kısmen giderebilmek, ortaya çıkacak bilgileri daha ileriye taşıyacak insanlarımıza zemin yaratabilmek anlayışıyla  önümüzde ki günlerde yayımlanacak  Kata dosyası 4’te buluşmak üzere…

OSS
Bulut BABA
Shotokan Karate DO / 6.Dan

Continue Reading

Bulut BABA

Kata Dosyası – Bölüm 1

Published

on

KATALARIN TARİHİ MİSYONU:
Karate Do sanatını yüzyıllar öncesinden günümüze taşıyan en temel yapı hiç kuşkusuz  KATA’ ların sistematik varlığıdır. Tarihi yansıtan yazılı kaynakların yeterli olmaması nedeniyle Karatenin puslu tarihi hakkında bilgi toplamak isteyen  araştırmacılar  için Katalar her zaman çok verimli bir arkeolojik alan olmuş ve olmaya da devam etmektedir.

Adeta bir tarih kitabi misyonu ile günümüze ulaşan kata’ ların hiç kuşkusuz bundan sonra da, sanatın gelecek nesillere taşınmasında ki yeri  ve vazgeçilmezliği önemini koruyacaktır.

HER EKOLÜN BİR ANA KATASI VARDIR

Eğer Microsoft excel  kullandıysanız dev bilgi ambarları olan veri tabanlarının içeriğini de biliyorsunuz demektir.  Bir veri tabanı tablosu bilgi için hazırlanmış satır ve kolonlardan oluşur. Ana  tablolar bir veri tabanı içinde en üstteki tablolardır. Bu tablolar gerçekten veri tabanının taşıdığı bilgi kütlesini içerirler ve diğer bütün tablolar birbiriyle bağlantı kurarak  o tabloya bağlanırlar.  Bu sıralama içersinde en tepede konumlanan tablo da ana tablodur.

Katalar da   geleneksel anlam da hangi ekol yada stili temsil ediyor olursa olsun  tıpkı bu tablolar gibidir.  Her kata bilgi taşıyan bir tablodur ve her biri kesintisiz olarak diğeriyle bağlantılıdır.  Bu bağlantı zincirinin ulaştığı yer ise ana tablodur.

Shotokan Karate  ekolunun karakteristik temsili yetini taşıyan ana tablo yani ANA KATA hiç kuşkusuz KANKU DAI’ dır.   Alt tabloları oluşturan “HEIAN” ve “TEKKI” katalar ise tek tek Shotokan Karate ekolünün veri tabanına ait parçalardır ve her biri ara kesitlerin de Kanku Dai yi işaret eden yapısal özellikler gösterirler.

Ana Kata olan  Kanku Dai’nin hemen yanında yer alan diğer çatı katalar ise Bassai Dai,  jion,  Empi, Jitte, Hangetsu ve Gankaku’ dur.   Sistemin özgün yapısını oluşturan bu katalar  ekolun karakteristik  özelliklerini dev bir örümcek ağı gibi birbiriyle bağlantılıdır.

TÜM  EKOL KATALARINI  ÇATISI ALTINDA TOPLAYAN BİR ANA KATA VARMIDIR..?

Hangi kata diğer ekollerin ana katasını KANKU DAİ’ ye bağlıyan  ana katadır..?

Bu kata hangisi ise bütün geleneksel ekollerin anahtar ve işaretlerini bünyesinde barındıran katadır, ve bu Kata kesinlikle  tarihte yasamış karate eksperleri tarafından Okinawa karatesinin çalışma tipine geçiş olarak kullanılmış olabilir..!  Öyleyse Ana Kata bütün ekollerin en üst seviyesinde ki Kata ilişkilerini içerir.

Ama bugün o kata hangisidir diye bir araştırma yaptığımız da maalesef somut bir bulguya ulaşmak mümkün değildir.  Belki bir sure evvel ekollerin kendi karakteristik çizgilerini belirlediği bir süreçte bu katanın mevcudiyetine gerek duyulmamış olabilir. Belki yeterince cazip değildir. Belki de çok fazla  adımlamaya sahip olması nedeniyle elden çıkartılmıştır..!?

Kim bilir belki de  Shian Nakayama’ nın  “EN İYİ KARATE” isimli  eserin de bahsettiği 108 ADIMLI HYAKUHACHIHO isimli katadır o kata.!?

SPOR VE GELENEKSEL KARATE DE KATANIN ANLAM VE İŞLEYİŞİ :

Shotokan Karate DO tarihini incelemiş olanlar çok iyi bilirler ki üstat Funokoshi GİCHİN  “SHORİN” ve “SHOREİ”  sentezi üzerine inşa ettiği  ekolünün resmi kata listesine  başlangıçta UNSU, SOCHİN, NİJUSHİHO, GOJUSHİHO SHO, GOJUSHiHO DAi  gibi katalara yer vermemiştir.   Daha sonraları bu katalar  pratik değerleri ve teknik zenginlikleri  dikkate alınarak sistemin içersine dahil edilmiştir.

Geleneksel ekollerin kendi karakteristik özelliklerini temsil eden resmi kata sayıları oldukça zengindir ve bu katalar klasik anlayışa göre  bir bir eşit öneme sahiptirler.  Ancak konu spor karate olduğunda bu anlayışta çok belirgin bir  farklılaşma yaşanır.  En azından otantik yapı  evrensel anlayışın bir getirisi olan Spor  kavramına belirli ödünler  vermek,  zamanı farklı algılayan dünya insanlarının ortak diline uyum sağlamak  zorunda kalır.

Geleneksel karatenin  Savaşçı ruh hali spor karate de güçlü bir dönüşüme uğrayarak  yerini daha çok estetik ve performans yüksekliğinin değerli olduğu bir anlayışa terk eder. Daha yükseğe sıçramak, dinamik ve güçlü ritimler sergilemek  spor alanların da modern karate uzmanlarının ilgi alanıdır.  Dolayısıyla UNSU, SOCHIN, GOJUSHIHO SHO , GOJUSHIHO DAI gibi güçlü performans gerektiren katalar yarışma alanlarında çokça kullanılan katalardır.
Buna karsın   estetik acıdan çokta iyi donanıma sahip olmayan bazı katalar giderek adeta ekolun gayri meşru çocuğu durumuna düşmektedir. Örneğin WANKAN kısa, yalın  ve basit tekniklerinden ötürü  günümüzde ekolun giderek daha çok kenara ittiği bir kata konumundadır.   JİTTE, MEİKYO, JİİN, CHİNTE kataları da aynen WANKAN gibi ekolun iç dinamikleri dışına ötelenmiş olan katalardır.  Hatta çok çarpıcı olması bakımından  buraya almak ta fayda görüyorum Shian Masatoshi NAKAYAMA bile (toprağı bol olsun) en iyi kata listesin de JI’IN ketesine yer vermeyebilmiştir..!

Spor Karate elbette  evrensel kültüre hizmet eden yanıyla çok değerlidir. Ama bu çizgide kankudaiilerlerken  kolaylaştırılmış bakış acılarına hapsolmamak Karate Do sanatının gerçek zenginliğinin kaybolmasına fırsat vermemek senseilerin asli görevi olmalıdır. Zira sanatı yüzyıllar öncesinden günümüze taşıyan kataların kayıpları tüm ekoller için korkunç bir şeydir. Her ekol kendi bütünlüğünü elde tutmak sahip olduğu kataları sonuna kadar korumak zorundadır.

İtiraf etmeliyiz ki günümüzde ekolleri temsil eden pek çok geleneksel kuruluş bile maalesef büyük ölçüde  kataları sadece bir  üst kuşak seviyesine geçiş vizesi için gerekli  sorular olarak algılayabilmektedir.

İnsanların ekollerine ait katalar la aynı anda ve eşit değerde  ilgilenmesini beklemek  belki çok doğru bir beklenti  olmayabilir. Zira çok basit görülen bir kata bile  kendine özel yapısıyla yıllarca bir ihtisas alanı olarak değerlendirilmeyi hak edecek derinliktedir. Bu doğrudur. Ama genel bilgi ve ekole hakimiyet bakımından  kataların tamamına belli periyotlarla zaman ayırmak, sistemin geleneksel yapısına nüfuz edebilmek için  bir olmazsa olmaz kuraldır. Ekole hakimiyet sağlamak isteyen her kişi mutlaka katalar’ in sunduğu bilgi ve donanıma açılan kapıları  aralamak zorundadır.  Ve de hiç kuşkusuz katalar  sanatı yasayanlar için uzun ve gerçek bir yasam  yolculuğudur.

İLK BÖLÜMÜ TAMAMLARKEN

Değerli okuyucu, Karate DO sanatın da Kata konusu çok öncelikli ve ifadelendirilmesi titizlik isteyen bir alandır.  Ben bu yazı dizisiyle üstüme düşen sorumluluğu yüklenirken olabildiğince çok ve güvenilir kaynaktan yararlanmaya ve 36 yıl boyunca edindiğim Karate DO bilgi ve kültürümü olabildiğince damıtarak buraya aktarmaya çaba göstereceğim.

Bilinmesini isterim ki   araştırmalarımın buraya yansıtılmasında gözümden kaçan yanlış ve eksikler adına şimdiden herkesin eleştiri ve desteğine sonuna kadar açığım.

Simdi bu yazı dizisinde bildiğimiz geleneksel ekollerin tabanını oluşturan  Okinawa ekolleri ve katalarından, Spor Karate’nin Kata kriterleri ve anlayışına kadar geniş bir alanda konuları özete indirgemeyi deneyeceğim.  Bu özetin toplamın da ülkemizde  çokta konuşulup gündem oluşturmamış ayrıntıları öne çıkartmaya çaba göstereceğim. Senseilerimizi ve hakemlerimizi ilgilendireceğini düşündüğüm  bu yazı dizisinin ikinci bölümü yayımlanıncaya kadar sevgilerimle …

OSS
Shotokan Karate-DO  /  6. Dan
Bulut BABA

Continue Reading

Trending